تحلیل رفتارهای ضد ایرانی عربستان در برزخ میان ترامپ و بایدن
- تحلیل رفتارهای ضد ایرانی عربستان در برزخ میان ترامپ و بایدن
آفتاب‌‌نیوز :
*بعد از انتخابات آمریکا و مطرح شدن بایدن به عنوان پیروز رقابت دموکراتیکی که دولت وقت آمریکا مشروعیت آن را زیر سوال برده، ما شاهد افزایش مواضع ضدایرانی و گاهی تکراری عربستان سعودی در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف هستیم.
عربستان سعودی که امنیت و مشروعیت خود را بیرون از منطقه و در همنشینی با غرب و ایالات متحده تعریف کرده، از نتیجه انتخابات در آمریکا بسیار متضرر گشته و عصر طلایی خود را رو به پایان فرض می‌کند. سردمداران سعودی سعی کردند از ویژگی‌های شخصیتی ترامپ که تندرو، تاجرمسلک و غیرقابل پیش‌بینی بود، نهایت استفاده را در جهت غلبه بر ایران به عنوان یک رقیب در منطقه ببرند. عربستان با حمایت ترامپ از طرق مختلفی مانند؛ برگزاری نشست‌ها و رفت و آمد‌های دیپلماتیک، تبلیغ شیعه هراسی، ایران هراسی، مشارکت در تحریم‌های همه جانبه ایران، به بن بست کشاندن برجام، تلاش در جهت به صفر رساندن صادرات نفت ایران، تهدید و تطمیع متحدان منطقه‌ای ایران جهت کاهش روابط با این کشور و حتی نزدیکی با اسراییل، سعی کرد تا ایران را منزوی نموده و به اجبار بر سر میز مذاکره با آمریکا بنشاند.
اما اینک چند هفته تا پایان دوران ترامپ، عربستان خود را بازنده این رقابت می‌بیند و علی رغم هزینه کردن بسیار زیاد و بر دوش کشیدن لقب گاو شیرده، به اهداف خود دست پیدا نکرده و به نوعی دچار سردرگمی و دستپاچگی شده است.
عربستان از یک سو در روز‌های اخیر سعی دارد با تحریک ترامپ و برگزاری نشست‌های محرمانه و رفت و آمد‌های مشکوک در منطقه، پروژه حمله نظامی گسترده به ایران را دنبال کند، ولی با توجه به زمان بسیار محدود و درگیری ترامپ بر سر نتایج انتخابات، این اقدام را اثر بخش و قابل تحقق نمی‌داند. از سوی دیگر می‌کوشد علی رغم میل باطنی، به دوران ریاست جمهوری بایدن و چگونگی تنظیم روابط با او نیز فکر کند؛ لذا عربستان سعودی در هفته‌های اخیر با توجه به مواضع انتخاباتی بایدن در ارتباط با برگشتن آمریکا به برجام و روی کار آمدن افرادی، چون جان کری، با کابوس برجام و برداشتن محدودیت‌های اعمال شده توسط ترامپ دست و پنجه نرم می‌کند. سران عربستان که روزی بخاطر خروج آمریکا از برجام جشن گرفته بودند، اینک ازکابوس برگشتن آمریکا به برجام سوگوارند. در روز‌های اخیر مواضع عربستان نسبت به ایران بسیار شبیه به مواضع این کشور در دوران اوباما است که سعی داشت برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدزا، مخرب و خطرناک برای منطقه جلوه دهد.
در واقع عربستان که در تمام دوران ترامپ، نتیجه دلخواه را در رقابت با ایران به دست نیاورده، اینک سعی دارد با موضع گیری‌های کهنه و تکراری، برای بایدن در ارتباط با چگونگی تنظیم روابط با ایران نسخه بپیچد و با توجه رویکرد دموکراتها، بار دیگر راه فشار حداکثری به ایران را از طریق مذاکره و تحریم به او دیکته کرده و از نزدیکی ایران با آمریکا یا خروج ایران از انزوا جلوگیری کند. حتی در این ارتباط پیشنهاد حضور خود در هرگونه مذاکره با ایران و یا مشورت با این کشور قبل از مذاکر را در سر می‌پروراند و این ناشی از هراس و عدم اعتماد به دموکراتها و واهمه از هر گونه توافق بین ایران و غرب است.
عربستان که خود را آقای جهان اسلام و قدرت برتر منطقه‌ای فرض می‌کند، به جای تعریف منافع همسو با همسایگان و دنبال کردن مقوله امنیت جمعی متکی بر داخل و تعقیب همگرایی منطقه‌ای برای تامین صلح و امنیت پایدار در خاورمیانه، با مواضع ضد ایرانی خود به دنبال القای این فکر است که در خاورمیانه اگر قرار باشد دولتی موفق بوده و رشد کند، باید دولت دیگر را از قدرت پایین کشیده و قربانی کند. این موضوع با همگرایی و تحقق نظام منطقه‌ای پایدار منافات داشته و ضمن ایجاد فضایی برای دخالت بیگانگان و تامین منافع آنها، آینده خاورمیانه را در هاله‌ای از ابهام فرو می‌برد.
*ابوطالب احمدی اُرکُمی، دکترای مطالعات جنوب غرب آسیا